“Chcemy przypomnieć, że Kopernik był nie tylko wybitnym naukowcem, ale też osobą duchowną, która miała duży wpływ na to, że Warmia pozostała katolicka”

19 lutego obchodzimy 550-lecie urodzin jednego z najwybitniejszych polskich naukowców, odkrywcy teorii heliocentrycznej, propagatora polskości, prawnika, architekta i kanonika kapituły warmińskiej – Mikołaja Kopernika. Choć przez dekady Kopernik kojarzony był głównie z Toruniem, należy pamiętać, że przez prawie 40 lat wybitny naukowiec związany był z Fromborkiem, gdzie znajduje się archikatedra warmińska i siedziba warmińskiej kapituły, której Kopernik był kanonikiem a później kanclerzem.

O dziele wielkiego Polaka rozmawiamy z księdzem prałatem Jackiem Wojtkowskim, proboszczem fromborskiej parafii katedralnej, który przywrócił świetność tego miejsca i sprawił, że o kopernikańskim mieście – Fromborku znowu mówi cała Polska.

Przyjeżdżając po latach do Fromborka, patrząc na Wzgórze Katedralne, trudno nie zauważyć, jak bardzo zmieniło się to miejsce w porównaniu z tym, co widzieliśmy jeszcze tutaj kilkanaście lat temu. To jest prawdziwa polska perła, która znowu zaczęła błyszczeć i o której dzisiaj jest bardzo głośno.

Ksiądz Jacek Wojtkowski: Troska o Zespół Katedralny – Pomnik Historii to nie kończąca się praca zespołu osób zaangażowanych w przygotowanie dobrych projektów i wniosków o dofinasowanie prac. Rzeczywiście ostatnie 10 lat to wyjątkowy czas. Każdego roku składamy wnioski w Programach Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, są one wysoko oceniane i dzięki temu możliwe są prace remontowe i konserwatorskie. Troska o dziedzictwo narodowe nie jest obca PKN ORLEN, który jest mecenasem Muzeum Pomnika Historii „Frombork – zespół katedralny”

Nie sposób zapomnieć o życzliwości wszystkich dookoła, przyjaciół, którzy zaczęli o tym miejscu mówić.

Rozumiemy skromność, która przez księdza przemawia, ale tu przede wszystkim widać ogrom wykonanej pracy. Zarówno, jeśli chodzi o renowację, ale też promocję tego miejsca. Ksiądz cały czas jest w ruchu, cały czas organizuje kolejne wydarzenia, które przyciągają tu ludzi. W tym roku, roku kopernikańskim będzie ich szczególnie dużo.

Przede wszystkim są dwa duże wydarzenia, które będziemy obchodzić szczególnie uroczyście. Zacznę jednak od skromniejszej, ale bliższej czasowo uroczystości. 19 lutego mamy urodziny Kopernika, choć oczywiście wiemy, że Kopernik urodził się w Toruniu i tam będą główne uroczystości, ale my we Fromborku też nie zapominamy o tym dniu i od kilku lat uroczyście go świętujemy. Mamy dwie instytucje, które się tym zajmują i świetnie ze sobą współpracują. To Muzeum Mikołaja Kopernika, które zarządzane jest instytucją samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego i Muzeum Pomnika Historii Frombork Zespół Katedralny, które podlega pod archidiecezję. Urodziny Kopernika zaczniemy w tym roku świętować wcześnie rano, bo o 8:45 uruchomieniem Wahadła Foucaulta na wieży Radziejowskiego i otwarciem wystawy fotograficznej Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii oddział warszawski, później będzie msza święta, składanie kwiatów na grobie Kopernika, który znajduje się w naszej katedrze, a później event artystyczny – Urodzinowy Stół Kopernika – przygotowany przez artystkę Agnieszkę Markowicz z Olsztyna, a na koniec pojawi się tort urodzinowy. Będzie też wyjątkowa okazja do obejrzenia rękopisów Kopernika z Archiwum Archidiecezji Warmińskiej.

A te dwie duże imprezy?

20-21 maja będziemy obchodzić 480-tą rocznicę śmierci Kopernika i jednocześnie rocznicę publikacji „O obrotach sfer niebieskich”. 20 maja w sobotę odbędzie się prapremiera musicalu „Mikołaj Kopernik”, który realizuje Opera Krakowska, a wysłuchanie jej we Fromborku jest możliwe dzięki zaangażowaniu marszałka woj. Warmińsko-Mazurskiego. Z kolei w niedzielę 21 maja w naszej Katedrze będzie odprawiona uroczysta msza święta z udziałem najwyższych władz państwowych. Zaproszony jest pan Prezydent Andrzej Duda, premier, marszałkowie, przedstawiciele Sejmu i Senatu oraz władze samorządowe. Z kolei w połowie czerwca odbędzie letnia Konferencja Episkopatu Polski, która odbędzie się w archidiecezji warmińskiej. Biskupi odwiedzą Lidzbark Warmiński, Stoczek Klasztorny – ze względu na bł. Prymasa Stefana Wyszyńskiego, a 13 czerwca odbędzie celebracja mszy świętej i nawiedzenie grobu Kopernika.

Czyli w maju i czerwcu czeka Was bardzo intensywny miesiąc.

Tak, to będzie szczególnie pracowity okres, ale to nie oznacza, że do tego czasu nic się nie będzie działo. Niedawno mieliśmy uroczystą premierę znaczka pocztowego przygotowanego przez Pocztę Polską, za niespełna trzy tygodnie urodziny Kopernika, o których wspominałem wcześniej, a później jeszcze kilka bardzo ciekawych wydarzeń. W tym dwie sesje naukowe – pierwsza odbędzie się po świętach wielkanocnych i będzie to konferencja księży profesorów i wykładowców historii Kościoła. Naukowcy będą rozważać temat: Kopernik i jego czasy, ale od strony kościelnej. Jest to związane z ideą, która przyświeca księdzu arcybiskupowi warmińskiemu, by w tym roku jubileuszowym pokazywać Kopernika jako osobę Kościoła. Duchownego związanego ze wspólnotą Kościoła. Nie tylko naukowca, bo oprócz tego, że był naukowcem, o czym wszyscy wiedzą, był przecież administratorem dóbr kapitulnych, administratorem diecezji – zarządzał całą diecezją, strategiem, o czym świadczy obrona zamku w Olsztynie, był także osobą mającą na uwadze kwestie religijne. Przyszło mu żyć w okresie Renesansu, ze wszelkimi jego dobrodziejstwami, ale też przypadłościami. To przecież okres głębokich niepokojów związanych z reformacją, która tutaj była szczególnie burzliwa. Przypomnijmy, że Kopernik żył na Warmii, która pozostała jedyną diecezją spośród diecezji pruskich (sambijskiej, chełmińskiej i pomezańskiej) diecezją katolicką, co później przekłada się na takie określenie Święta Warmia. Sąsiednie diecezje się sekularyzują, mamy tu przecież przykład Albrechta w Królewcu, a Warmia pozostaje katolicka. To też jest fenomen Kopernika, który pomimo bardzo bliskich kontaktów z luteraninem Jerzym Joachimem Retykiem pozostaje katolikiem. To jest bardzo fascynujący temat – katolickość Warmii i pewnie podczas konferencji naukowcy będą o tym mówić.

Wspomniał ksiądz, o wydaniu przez Pocztę Polską „znaczków fromborskich”.

Zostały wydane dwa znaczki – Boże Narodzenie, na którym znajduje się fragment z ołtarza przed którym modlił się Kopernik, a teraz mamy drugi znaczek na 550 rocznicę urodzin z portretem Kopernika z epitafium z katedry fromborskiej. Odbyła się również okolicznościowa wystawa walorów filatelistycznych z kolekcji Archiwum Archidiecezji Warmińskiej.

A co nas czeka w drugiej połowie roku?

Odbędzie się sesja Kapituły Katedralnej – warmińska kapituła uczci swojego członka sesją naukową i publikacją, która jest gotowa do druku. To bardzo duża pozycja. Z kolei latem odbędzie się CVI Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej, a w drugiej połowie sierpnia IV Edycja Festiwalu Nauki i Sztuki – Copernicus Open, to koncerty muzyki klasycznej, wystawy malarstwa i grafiki, okolicznościowe warsztaty. Wszystko dzieje się w pobliżu daty: 15 sierpnia – uroczystości Wniebowzięcia NMP – jest to ważny tradycyjny odpust warmiński. Ten czas odpustu i festiwalu w mieście Kopernika pozwala doświadczyć trzech sfer życia, które były bliskie Kanonikowi i Astronomowi w cieniu gotyckiej katedry: wiary, nauki i sztuki.

We wrześniu mamy Europejskie Dni Dziedzictwa i koncert Krzesimira Dębskiego, a później prawdopodobnie jeszcze kongres Laudato Si poświęcony ekologii. Rok poświęcony Kopernikowi jest wyjątkowym czasem dla regiony nad Zalewem Wiślanym, dla tej części Warmii.

Bardzo dziękuję za rozmowę.