“Bez polskich bohaterów, bez niemieckich zbrodni” – tak MEN chce “odciążyć” uczniów

Ministerstwo Edukacji Narodowej opublikowało projekt zmian w programach nauczania ogólnego – zarówno na poziomie podstawowym, jak i rozszerzonym. Podstawa programowa uległa znacznemu “odchudzeniu”, a wybór treści, jakie usunięto z programu nauczania, wywołał wiele emocji. Najwięcej kontrowersji wzbudziły elementy usunięte z języka polskiego i historii. Pełną listę zmian można pobrać ze stron MEN pod tym linkiem.

Jeśli MEN wprowadzi postulowane przez siebie zmiany, od roku szkolnego 2024/2025 uczniowie będą uczyć się według zmienionego programu. “Zespół historyczny kierował się przekonaniem, że dokonywane skróty zwiększają szansę na rzeczywiste uczenie się w klasie i są krokiem w drodze od programu szerokiego na kilometry, głębokiego na palec do programu szerokiego na kilometr i głębokiego na kilometr” – czytamy w uzasadnieniu modyfikacji w programie historii – “Oznacza to, że nie deprecjonujemy w żaden sposób usuniętych tematów, ani nie uznajemy, że zachowane ujęto w sposób najlepszy z możliwych, ale wobec ryzyka, że próbując zrobić wszystko, niczego nie zrobimy porządnie, niektórym wątkom daliśmy pierwszeństwo przed innymi”.

Zmiany wywołały oburzenie m.in. wśród posłów opozycji. “Bez bitwy pod Grunwaldem, bez polskich bohaterów i niemieckich zbrodni II wojny światowej. Podstawa programowa proponowana przez Barbarę Nowacką mało ma wspólnego z polską szkołą. Zamiast budowania patriotyzmu i świadomości narodowej, pani Nowacka proponuje powrót do pedagogiki wstydu” – napisał poseł Suwerennej Polski Sebastian Kaleta.

Bez bitwy pod Grunwaldem, bez polskich bohaterów i niemieckich zbrodni II wojny światowej.

Podstawa programowa proponowana przez Barbarę Nowacką mało ma wspólnego z polską szkołą.

Zamiast budowania patriotyzmu i świadomości narodowej, pani Nowacka proponuje powrót do… pic.twitter.com/HNeqrFM0KO

— Sebastian Kaleta (@sjkaleta) February 14, 2024

Program historii został okrojony również o szereg wydarzeń i postaci ważnych dla historii Polski XX wieku. Od uczniów nie będzie np. wymagane, by znał dokonania rotmistrza Pileckiego czy św. Maksymiliana Marii Kolbego.

‼️NIEPRAWDOPODOBNE…

Z podstawy programowej historii mają zniknąć Pilecki, Sendlerowa, Ulmowie, Karski, „Żegota”, Palmiry, Piaśnica, Intelligenzaktion, ludobójstwo na Wołyniu… Znika też rasistowska i antysemicka polityka Niemiec przed II wojną światową.#KoalicjaLikwidatorów… pic.twitter.com/LsQOUxjpDC

— 🇵🇱 Paweł Jabłoński (@paweljablonski_) February 13, 2024

Co mówi rozporządzenie MEN?

W rozporządzeniu w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego, nazywanym zwyczajowo podstawą programową, opisane jest to, co uczeń powinien umieć z danego przedmiotu po danym etapie edukacyjnym (każdy przedmiot opisany jest osobno). Programy nauczania i podręczniki muszą być zgodne z podstawą, a nauczyciel ma obowiązek realizacji wszystkich treści w niej zawartych.

“Celem zmian podstawy programowej jest ograniczenie obowiązkowego zakresu treści nauczania, co – przy pozostawieniu aktualnego wymiaru godzin nauczania – umożliwi nauczycielom i uczniom spokojniejszą i bardziej dogłębną realizację treści, czego skutkiem będzie bardziej efektywne kształcenie” – informuje Ministerstwo Edukacji Narodowej.

W ramach prekonsultacji opublikowano w poniedziałek na stronie internetowej MEN dokumenty zawierają wszystkie wymagania określone w podstawie wraz z propozycjami zmian.

Zmiany obejmują następujące przedmioty: w szkole podstawowej w klasach IV–VIII – język polski, język obcy nowożytny, język łaciński, język mniejszości narodowej lub etnicznej, język regionalny – kaszubski, historia, wiedza o społeczeństwie, matematyka, biologia, geografia, chemia, fizyka, informatyka; w liceum ogólnokształcącym i technikum – język polski, język obcy nowożytny, język łaciński, język mniejszości narodowej lub etnicznej, język regionalny – kaszubski, historia, wiedza o społeczeństwie, historia i teraźniejszość, matematyka, biologia, geografia, chemia, fizyka, informatyka, filozofia, język łaciński i kultura antyczna, historia muzyki, historia sztuki; w branżowej szkole I stopnia – język polski, język obcy nowożytny, język mniejszości narodowej lub etnicznej, język regionalny – kaszubski, historia, matematyka, biologia, geografia, chemia, fizyka, informatyka; w branżowej szkole II stopnia – język polski, język obcy nowożytny, język mniejszości narodowej lub etnicznej, język regionalny – kaszubski, matematyka, informatyka.

Prekonsultacje – harmonogram

“Prekonsultacje potrwają do 19 lutego 2024 r. Zachęcamy ekspertów, nauczycieli, rodziców, uczniów do przesyłania własnych opinii, spostrzeżeń oraz sugestii do propozycji ograniczenia wymagań w podstawie programowej. Opinie można przesłać za pomocą specjalnego formularza kontaktowego” – czytamy w komunikacie MEN.

Ministerstwo organizuje też – od 19 do 21 lutego br. – spotkania online dotyczące projektowanych zmian. Zaprasza do wzięcia w nich udziału przedstawicieli organizacji zrzeszających nauczycieli, dyrektorów szkół oraz przedstawicieli organizacji pozarządowych zajmujących się oświatą. Podczas spotkań prezentację założeń zmian w poszczególnych przedmiotach przedstawią eksperci, którzy na zlecenie MEN przygotowali propozycję zmian w aktualnej podstawie.

Ponieważ w spotkaniu może wziąć udział maksymalnie 120 osób, o uczestnictwie zdecyduje kolejność zgłoszeń. Rejestracja na spotkania odbywa się tylko za pośrednictwem formularza opublikowanego na tronie internetowej MEN. Potrwa do 16 lutego.

Harmonogram spotkań to: 19 lutego – język polski, historia, wiedza o społeczeństwie; 20 lutego – matematyka i fizyka; 21 lutego – biologia, chemia i geografia.

Resort edukacji wyjaśnił, że ze względu na planowaną w przyszłości kompleksową reformę programową proponowane obecnie zmiany polegają wyłącznie na ograniczeniu zakresu wymagań określonych w podstawie programowej tak, aby od 1 września 2024 r. mogły objąć wszystkich uczniów począwszy od klasy IV szkoły podstawowej, aż do szkół ponadpodstawowych wszystkich typów (LO, technikum, BS I i BS II) oraz nie skutkowały koniecznością wymiany podręczników szkolnych.

MEN poinformowało, że po analizie nadesłanych uwag przygotowane zostaną projekty rozporządzeń w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego. “Przewidujemy, że w kwietniu projekty trafią do konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych, a w czerwcu zostaną podpisane przez Ministra Edukacji” – czytamy.

Ministerstwo podało też, że nowa, zawężona podstawa programowa będzie obowiązywać w okresie przejściowym od roku szkolnego 2024/2025. W tym czasie eksperci będą pracować nad kompleksową reformą programową. Całościowa, nowa podstawa programowa ma wejść w życie 2 lata później – od 1 września 2026/2027 w szkole podstawowej, od roku szkolnego 2028/2029 do szkół ponadpodstawowych.