Zmarła 75 tysięcy lat temu. Teraz naukowcy pokazali jak wyglądała jej twarz

Grupie brytyjskich archeologów udało się dokonać rekonstrukcji twarzy Shanidar Z. Była neandertalską kobietą, która zmarła 75 tysięcy lat temu.

Neandertalczycy byli rasą humanoidów, którzy żyli w Eurazji w plejstocenie. Swoją nazwę zawdzięczają temu, że pierwszy niekompletny szkielet odnaleziono w 1856 roku w niemieckiej dolinie Neandertal. Początkowo uważano, że była to prymitywna rasa, niewiele różniąca się od małp. Dziś naukowcy wiedzą, że byli zaskakująco rozwinięci. Potrafili tworzyć narzędzia, ubrania, rozpalać ogień, gotować, znali medycynę, żeglarstwo, a być może także sztukę. Nie wiemy dlaczego wymarli – istnieje szereg teorii, od zbyt małej populacji, przez zarazy, po rywalizację i asymilację z wczesnymi Homo Sapiens.

W latach pięćdziesiątych archeolog Ralph Solecki znalazł częściowe szkielety Neandartalczyków – mężczyzn, kobiet i dzieci – w jaskini Szanidar w irackim Kurdystanie. Ustalił, że było to ich cmentarzysko. Odkrył tam też pozostałości pyłku kwiatowego, co sugerowało, że żegnali zmarłych kwiatami. Jego odkrycie, chociaż jego interpretacja nadal budzi kontrowersje, zmieniło publiczne podeście do neandertalczyków. Pół wieku później archeolodzy ponownie weszli do tej jaskini i znaleźli w niej górną część szkieletu kobiety, którą nazwano Shanidar Z.

Jej czaszka była mocno spłaszczona, prawdopodobnie po tym, gdy spadł na nią kamień. Profesor Graeme Barker z Uniwersytetu Cambridge powiedziała BBC, że „była płaska jak pizza”, miała 0,7 cala grubości. Pękła na ok. 200 kawałków. Naukowcom udało się złożyć je w całość. Paleoantropolog dr Emma Pomeroy porównała to do składania trójwymiarowych puzzli. Cały proces zajął kilka miesięcy. Ustalili też, że szkielet należał do kobiety, która zmarła w wieku ok. 40 lat, chociaż przyznają, że mogła być starsza. Porównując długość i średnicę kości ramienia z współczesnymi ludźmi, ustalili, że miała ok. 1,5 metra wzrostu.

Wykorzystując tę czaszkę, naukowcy dokonali teraz trójwymiarowej rekonstrukcji rysów jej twarzy. Pomeroy zauważyła, że Shanidar Z wyjątkowo przypomina człowieka. „Ma dość dużą twarz jak na swój rozmiar. Ma dość duże łuki brwiowe, czego zwykle się nie widzi” – powiedziała – „Ale myślę, że jakby ją ubrać we współczesne ubrania, to prawdopodobnie byście się za nią nie obejrzeli”.

New facial reconstruction of the Neanderthal Shanidar Z. Dating to around 75,000 years old, her skull had been flattened by a rockfall and had to be painstakingly reassembled by researchers. pic.twitter.com/P7UiONI9iL

— Stone Age Herbalist (@Paracelsus1092) May 2, 2024