Wyciekły szczegóły polsko-amerykańskiej umowy wojskowej

Już jutro Polska i USA podpiszą umowę wojskową. Portal Defence24 dotarł do jej szczegółów.

Polska od dawna zabiega o zwiększenie obecności sił amerykańskich w Polsce. Prezydent Andrzej Duda poruszał ten temat podczas swoich spotkań z Donaldem Trumpem. Oficjalna umowa, nazwana „Umową o Rozszerzonej Współpracy Wojskowej” (EDCA) zostanie podpisana jutro podczas wizyty sekretarza stanu Mike’a Pompeo w Polsce. Portalowi Defence24 udało się dotrzeć nieoficjalnie do jej zapisów.

EDCA zakłada zwiększenie obecności amerykańskiej w zgodzie z założeniami porozumienia prezydentów Dudy i Trumpa z 2019 roku. Oznacza to m.in. stacjonowanie w Polsce wysuniętego dowództwa dywizyjnego w Poznaniu, obecnej rotacyjnie brygady pancernej w Żaganiu, eskadry uzbrojonych bezzałogowców Reaper w Łasku czy Centrum Szkolenia Bojowego dla sił Polski i USSA w Drawsku Pomorskim. Dodatkowo we Wrocławiu powstanie baza załadunkowo-rozładunkowa USAF. Do Polski trafi również rotacyjnie brygada lotnictwa wojsk lądowych, batalion logistyczny i dwa obiekty sił specjalnych, w Lublińcu i Powidzu.

Nowością w stosunku do 2019 roku ma być utworzenie wysuniętego dowództwa odtwarzanego przez Amerykanów V Korpusu Armii. Defence24 informuje również, że umowa tworzy ramy prawne dla zwiększonej obecności sił amerykańskich w obecnym kształcie i daje podstawy prawne do dalszego jej zwiększania w przyszłości oraz prowadzenia większej ilości wspólnych ćwiczeń.
W ramach tej umowy zostanie również stworzona dodatkowa infrastruktura, która w sytuacji kryzysowej pozwoli na błyskawiczne zwiększenie liczby amerykańskich żołnierzy do 20 tysięcy. Infrastruktura ta zostanie udostępniona stronie amerykańskiej ale pozostanie własnością strony polskiej.

Największe emocje budzą oczywiście koszty tej umowy. Sama EDCA nie zawiera żadnych konkretnych kwot ale wymienia zobowiązania strony polskiej, takie jak np. zakwaterowanie żołnierzy i ich wyżywienie, paliwo do ich pojazdów, wsparcie w obsłudze wykorzystywanej infrastruktury itp. Szacunkowo zwiększona obecność Amerykanów ma kosztować MON ok. 500 milionów złotych rocznie. Portal podkreśla, że część tej kwoty pójdzie na infrastrukturę cywilno-wojskową, jak np. lotniska. Dodatkowo jak pokazuje chociażby przykład Niemiec obecność amerykańskich żołnierzy ma pozytywny wpływ na gospodarkę rejonów, w których stacjonują. Zdaniem portalu porównanie z kosztami ponoszonymi przez inne państwa które korzystają z ochrony amerykańskich wojsk ta kwota jest adekwatna do tego, co otrzymujemy w zamian.

Jakiś czas temu w przestrzeni medialnej pojawiła się informacja, że stacjonujący w Polsce amerykańscy żołnierze będą wyłączeni spod polskiego prawa i za popełnione u nas przestępstwa będą opowiadać wyłącznie przed amerykańskimi sądami. Takie rozwiązanie nie byłoby skądinąd niczym niezwykłym, bo podobna zasada obowiązuje np. w Japonii, ale informacje te zostały szybko zdementowane przez obie strony.

Według informacji Defence24 faktycznie był to fake news. Zapisy EDCA są bowiem oparte na przyjętej przez NATO w 1951 roku Umowie o Statusie Sił (SOFA) i na polsko-amerykańskiej SOFA z 2009 roku, podpisanej przy okazji budowy Tarczy Antyrakietowej.

Oznacza to, że amerykański żołnierz który popełni przestępstwo lub wykroczenie w związku z pełnioną przez siebie służbą faktycznie będzie sądzony przez amerykańskie sądy. Jeśli jednak to wykroczenie lub przestępstwo nie będzie dotyczyło obowiązków służbowych, to taki żołnierz będzie sądzony przez polskie sądy o ile strona polska wyrazi taką wolę. To przyjęty w NATO standard, takim samym zasadom podlegają np. polscy żołnierze w kontyngentach NATO w Rumunii, Włochach czy na Łotwie. Pewnym ukłonem w stronę Polski jest wprowadzenie do niej zasady, że jeśli w sprawach będących pod jurysdykcją amerykańskich sądów poszkodowanymi lib świadkami będą Polacy, to strona amerykańska będzie ich traktowała według takich samych zasad według jakich traktowałaby obywateli USA.