Rzecznik Praw Obywatelskich uważa, że Piątka Kaczyńskiego powinna być odrzucona przez Senat

Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich wysłało do marszałka senatu Tomasza Grodzkiego opinię o nowelizacji ustawy o ochronie zwierząt, zwanej potocznie piątką Kaczyńskiego. Zdaniem RPO należałoby rozważyć odrzucenie jej w całości.

Piątka Kaczyńskiego została przyjęta przez sejm 18 września. Jej najbardziej kontrowersyjny zapis to ograniczenie tzw. uboju rytualnego tylko do produkcji na rzecz krajowych związków wyznaniowych. Zdaniem przedstawicieli branży mięsnej zakaz eksportu mięsa halal i koszer doprowadzi do zapaści branży, miliardowych strat i dotknie cały sektor rolniczy przez np. wzrost cen paszy. Oprócz tego ustawa przewiduje też m.in. zakaz hodowli zwierząt na futra, z wyjątkiem królików, oraz wykorzystywania ich w celach rozrywkowych czy widowiskowych.

Obecnie nowelizacja znajduje się w senackich komisjach, Senat ma się zająć nią 13 października. RPO wydał opinię podpisaną przez zastępcę Stanisława Trociuka. Zauważył w niej, że wprowadzone w tej ustawie zakazy “w istotny sposób dotykają sfery działalności gospodarczej, są jednocześnie wyrazem zmian społecznych dotyczących sposobu postrzegania praw zwierząt, stanowią novum w polskim systemie prawnym i niewątpliwie kreują zupełnie odmienną sytuację prawną dla wielu jednostek, które zmuszone będą zaadaptować się do nowych warunków”.

Nowelizacja ma zacząć obowiązywać po 30 dniach od jej ogłoszenia. Wyjątkiem są przepisy dotyczące trzymania zwierząt domowych na uwięzi, które zaczną obowiązywać po pół roku, oraz przepisy dotyczące zakazu chowu zwierząt futerkowych, które zaczną obowiązywać po roku. Zdaniem RPO takie okresy vacatio legis mogą okazać się niewystarczające. Jego zdaniem ustawodawca powinien dać podmiotom dotkniętym tą ustawą czas na przebranżowienie, dostosowanie infrastruktury do nowych zadań i wypracowanie na nowo pozycji na rynku.

RPO podkreśla też, że rząd powinien zadbać o odpowiednio wysokie rekompensaty dla rolników. „Nie budzi wątpliwości, że wprowadzane przez ustawę zmiany będą się wiązały z koniecznością poniesienia znacznych kosztów przez podmioty prowadzące działalność objętą nowymi w polskim systemie prawa zakazami” – można przeczytać w oświadczeniu – „Dlatego też kluczowe z punktu widzenia praw tych podmiotów jest przyznanie im adekwatnych rekompensat finansowych”.

RPO zauważył również, że według uregulowań UE przepisy tej nowelizacji podlegają pod unijny obowiązek notyfikacyjny, który zapobiega tworzeniu barier na rynku wewnętrznym. Taka notyfikacja powinna być złożona jeszcze przed uchwaleniem ustawy przez Sejm, tymczasem RPO wskazuje, że przegląd informacji dostępnych w Komisji Europejskiej wskazuje, że władze jej nie złożyły.

RPO zauważa, że „w obliczu konstytucyjnych regulacji procesu ustawodawczego, Senat RP nie może jednak przerwać prac nad ustawą”. Dlatego też stwierdził, że Senat powinien rozważyć odrzucenie jej w całości. Innym rozwiązaniem mogłoby być wprowadzenie mechanizmu przejściowego, który uzależniłby wejście jej w życie od wcześniejszego wypełnienia obowiązków, które nakłada na nas członkostwo w UE.