Rosjanie chcą, żeby USA wypuściła słynnego handlarza bronią. Putin ma poprosić o to Bidena

Już dzisiaj Joe Biden spotka się w Genewie z Władimirem Putinem. W trakcie tego spotkania dojdzie do rozmów o wymianie aresztowanych.

Amerykańskie media zapowiadają, że Biden będzie chciał od Putina uwolnienia dwóch Amerykanów przetrzymywanych przez Rosjan. Jednym z nich jest urodzony w Kanadzie Paul Wheelan, były policjant i weteran wojny w Iraku. W 2018 roku pracował jako dyrektor ds. globalnego bezpieczeństwa w międzynarodowej firmie produkującej części samochodowe BorgWarner. 22 grudnia przybył do Moskwy aby wziąć udział w weselu kolegi z wojska i pomóc jego rodzinie, która pierwszy raz znalazła się w Rosji. 28 grudnia został aresztowany przez FSB.

Rosjanie oskarżyli go o to, że jest amerykańskim szpiegiem. Twierdziły, że w dniu wesela spotkał się z Rosjaninem – jego rodzina poinformowała media, że był nim major FSB Ilja Jatsenko, którego miał poznać wcześniej w ramach obowiązków służbowych – który przekazał mu pendrive z listą agentów. Sam Wheelan twierdzi, że został wrobiony – Jatsenko miał mu powiedzieć, że na tym dysku są zdjęcia z jego poprzedniej wizyty w Moskwie, a gdy tylko go wziął do hotelu wpadli inni agencji FSB i go aresztowali.

W historii Wheelana nadal jest wiele niewyjaśnionych spraw. Byli agenci CIA zwracają jednak uwagę, że został on wyrzucony dyscyplinarnie z korpusu piechoty morskiej i CIA nigdy w życiu nie zrekrutowałaby kogoś takiego. Zwracają też uwagę, że gdyby faktycznie był amerykańskim szpiegiem, to na pewno miałby przy sobie paszport dyplomatyczny, który uchroniłby go przed aresztowanie. Sam Wheelan został skazany przez rosyjski sąd na 16 lat więzienia. Obecnie znajduje się w ciężkim więzieniu IK-17, gdzie zajmuje się szyciem ubrań.

Oprócz Wheelana Biden najprawdopodobniej będzie chciał uzyskać zwolnienie innego weterana Marines Trevora Reeda. Zaręczony z Rosjanką Amerykanin został oskarżony o to, że w 2019 roku po nocy ciężkiego picia wdał się w bójkę z policjantami, podczas której miał zagrozić ich zdrowiu i życiu. On sam nie przyznał się do winy. Obserwujący jego proces ambasador John Sullivan stwierdził, że dowody przeciwko niemu były tak słabe i naciągane, że nawet sędzia nie mógł powstrzymać śmiechu kiedy prokuratura je prezentowała, Dodał, że gdyby amerykański prokurator spróbował przedstawić w sądzie sprawę w oparciu o takie dowody, to sam stałby się obiektem śledztwa. Mimo tego Reed został skazany na 9 lat więzienia.

Jak donoszą media były marine zaraził się w więzieniu koronawirusem, a Rosjanie odmawiają mu pomocy medycznej. Jego sprawa została poruszona ostatnio przez Putina w wywiadzie dla amerykańskiej telewizji NBC. Nazwał go „pijakiem i chuliganem” i dodał, że gdyby zachował się tak w USA to zostałby zastrzelony przez policję. Stwierdził jednak, że „takie rzeczy się zdarzają w życiu. Nie ma w tym nic strasznego. Takie rzeczy zdarzają się też naszym obywatelom”. Jego rodzina jest przekonana, że te słowa mogą oznaczać, że Rosjanie zgodzą się go wypuścić. Dla Bidena jest to poniekąd sprawa osobista – w czasach Obamy Reed stacjonował zarówno w Waszyngtonie jak i w Camp David, gdzie jego zadaniem była ochrona Bidena.

Oczywiście Putin zażąda za ich wypuszczenie Rosjan odsiadujących wyroki w amerykańskich więzieniach. Pierwszym z nich będzie pilot Konstantin Jaroszenko. Jaroszenko został aresztowany w maju 2011 roku w Liberii i poddany ekstradycji do USA razem z trzema mieszkańcami Afryki. Zostali oskarżeni przez amerykański sąd o spisek mający na celu przemyt narkotyków do USA. Rosjanin i mieszkaniec Afryki o imieniu Ume zostali uznani za winnych, dwóch pozostałych oskarżonych zostało uniewinnionych.

Rosjanie od początku oskarżali USA o to, że wspólna akcja z liberyjskimi służbami była tak naprawdę nielegalnym porwaniem ich obywatela i żądali jego zwolnienia. W wywiadzie Putin zwrócił uwagę na to, że podobnie jak Reed jest on oskarżony o „pospolite przestępstwo” i ma poważne problemy ze zdrowiem, które jego zdaniem są ignorowane przez służby więzienne.

Tym Rosjaninem na zwolnieniu którego najbardziej zależy Putinowi jest jednak w powszechnej opinii Wiktor But. Po upadku ZSRR But zaczął zakładać liczne transportowe linie lotnicze. Szybko zaczęto go oskarżać o to, że te linie są przykrywką dla prawdziwego źródła jego dochodów – nielegalnego handlu bronią, często z naruszeniem międzynarodowych sankcji. Mawiano o nim, że jedyną armią której nie sprzedawał broni była Armia Zbawienia, a on sam szybko zaczął być nazywany przez dziennikarzy Handlarzem Śmierci. Słynny film „Pan życia i śmierci” z Nicholasem Cagem miał być luźno oparty na jego biografii.

But został aresztowany w marcu 2008 roku w Bangkoku. Wcześniej But miał skontaktować się z przedstawicielami kolumbijskiej socjalistycznej organizacji terrorystycznej FARC, której to broni mieli użyć przeciwko Amerykanom. Rzekomi terroryści okazali się jednak być agentami amerykańskiej agencji DEA. W listopadzie 2010 roku But został poddany ekstradycji do USA. Usłyszał tam szereg zarzutów – udział w spisku mającemu zapewnić materiały organizacji terrorystycznej, spiskowanie celem zabicia Amerykanów, w tym wojskowych i pracowników rządowych, próbę nielegalnego nabycia rakiety przeciwlotniczej, nielegalne kupno samolotu, pranie brudnych pieniędzy i oszustwa finansowe. Z większości z nich został uniewinniony, ale sąd w Manhattanie musiał go skazać za próbę sprzedaży broni organizacji terrorystycznej, gdyż akcja DEA zaowocowała niezbitymi dowodami. Został skazany na 25 lat więzienia – minimalną karę na jaką mógł go w tym wypadku skazać sąd.

Rosjanie od początku protestowali przeciwko jego aresztowaniu i ekstradycji, uznają go również za więźnia politycznego. Niektórzy komentatorzy uważają wręcz, że Reed i Wheelan zostali aresztowani właśnie przez niego, aby w ten sposób Kreml miał „argument” w negocjacjach o jego wypuszczenie. Według niektórych źródeł Rosjanom tak bardzo na nim zależy, ponieważ jego ojciec był wysoko postawionym oficerem KGB. Nie ma na to jednak na razie dowodów – większość życiorysu Buta nadal jest bardzo tajemnicza. Dla wszystkich jest jednak jasne, że dzisiaj Putin podejmie kolejną próbę jego uwolnienia.