Rok 2018 w kulturze: sukces “Zimnej wojny”; szopkarstwo krakowskie na liście UNESCO

W 2018 r. “Zimną wojnę” Pawła Pawlikowskiego nagrodzono w Cannes, Gdyni i Sewilli; Polska była gościem honorowym 28. Międzynarodowych Targów Książki w Abu Dhabi; powołano Muzeum Getta Warszawskiego; szopkarstwo krakowskie wpisano na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości.

STYCZEŃ

9.01 – Po raz 25. wręczono “Paszporty Polityki”. Otrzymali je Jagoda Szelc, Marcin Wicha, Michał Borczuch, Norman Leto, Joanna Freszel, formacja Hańba! oraz studio Bloober Team.

LUTY

1.02 – zmarł Wojciech Wójcik, reżyser filmowy i scenarzysta, twórca m.in. “Karate po polsku”, “Trójkąta bermudzkiego” i serialu “Ekstradycja” – miał 75 lat.

4.02 – zmarł Wojciech Pokora, aktor teatralny, telewizyjny i filmowy, reżyser teatralny, jeden z ulubionych aktorów Stanisława Barei – miał 83 lata.

5.02 – Wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński odznaczył zespół pieśni i tańca “Mazowsze” złotym medalem “Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

5.02 – Polskie “Dzikie róże” Anny Jadowskiej i amerykański “Manchester by the Sea” Kennetha Lonergana zostali laureatami “Złotych Taśm” za 2017 r.

7.02 – zmarł Mieczysław Święcicki, pieśniarz i aktor, artysta Kabaretu “Piwnica Pod Baranami”, nazywany Księciem Nastroju – miał 81 lat.

14.02 – zmarł Antoni Krauze, reżyser filmowy, twórca m.in. “Monidła”, “Palca Bożego”, “Prognozy pogody”, “Akwarium”, “Czarnego czwartku” i “Smoleńska” – miał 78 lat.

MARZEC

7.03 – Premier Mateusz Morawiecki poinformował o powołaniu Muzeum Getta Warszawskiego. Placówka mieścić się będzie w budynku dawnego Szpitala Dziecięcego Bersohnów i Baumanów, pomiędzy ulicami Śliską i Sienną w Warszawie.

17.03 – W Teatrze Wielkim-Operze Narodowej odbył się koncert Warszawski Fortepian Chopina, w trakcie którego zaprezentowano kopię warszawskiego fortepianu Fryderyka Chopina marki Buchholtz. Koncert odbywa się pod honorowym patronatem premiera Mateusza Morawieckiego.

19.03 – odbyła się Gala 100-lecia Stowarzyszenia Autorów ZAiKS, podczas której zaprezentowano fragmenty blisko 70 dzieł ponad stu polskich artystów. Nagrody 100-lecia ZAiKS-u otrzymali: Krzysztof Penderecki, Tomasz Stańko, Mirosław Bałka, Krzysztof Zanussi, Ryszard Horowitz, Jacek Cygan, Janusz Gajos, Agnieszka Duczmal, Leon Tarasewicz i Wiesław Myśliwski. Ponadto Jean-Michel Jarre, Jan A.P. Kaczmarek, Adam Makowicz, Jerzy Maksymiuk, Emil Wesołowski, Jan Kanty Pawluśkiewicz, Joanna Kulmowa, Janusz Majewski zyskali Honorowe Członkostwa ZAiKS-u.

26.03 – “Cicha noc” Piotra Domalewskiego została w poniedziałek nagrodzona Orłami 2018 w kategorii Najlepszy Film. Twórca filmu odebrał także statuetki za reżyserię, scenariusz oraz w kategorii Odkrycie Roku. Wyróżniona została także m.in. aktorka Magdalena Boczarska.

KWIECIEŃ

6.04 – zmarł Antoni Pszoniak, aktor m.in. krakowskiego Teatru Starego, warszawskich “Studio” i “Ateneum” – miał 87 lat.

17.04 – zmarł Stanisław Likiernik ps. Stach, żołnierz Kedywu Armii Krajowej, powstaniec warszawski, kawaler orderu Virtuti Militari, pierwowzór postaci “Kolumba” w powieści R. Bratnego “Kolumbowie rocznik 20” – miał 95 lat.

25.04-1.05 – Polska była gościem honorowym 28. Międzynarodowych Targów Książki w Abu Dhabi (Abu Dhabi International Book Fair) – jednego z największych wydarzeń tego rodzaju na Bliskim Wschodzie.

MAJ

1.05 – Zmarła Wanda Wiłkomirska, skrzypaczka, pedagog, uczestniczka Powstania Warszawskiego – miała 89 lat.

10.05 – Zainaugurowano działalność Narodowego Instytutu Architektury i Urbanistyki.

18.05 – Główną nagrodę w Ogólnopolskim Konkursie Fotografii Prasowej Grand Press Photo 2018 za Zdjęcie Roku otrzymał Adam Lach. Nagrodzona fotografia przedstawia uczestników protestów przeciwko reformom polskiego sądownictwa; zdjęcie powstało w lipcu 2017 r. przed siedzibą Sądu Najwyższego.

19.05 – Paweł Pawlikowski za “Zimną wojnę” otrzymał nagrodę dla najlepszego reżysera na 71. festiwalu w Cannes.

CZERWIEC

3.06 – zmarł Robert Brylewski, wokalista, gitarzysta, kompozytor, współzałożyciel zespołów Kryzys, Brygada Kryzys, Izrael i Armia – miał 57 lat.

7.06 – zmarła Barbara Wachowicz-Napiórkowska, pisarka, autorka spektakli, wystaw, programów radiowych i telewizyjnych poświęconych pamięci wielkich Polaków – miała 81 lat.

8-11.06 – Odbył się 55. Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu.

11.06 – zmarł Roman Kłosowski, aktor filmowy i teatralny znany głównie z roli Romana Maliniaka z serialu telewizyjnego “Czterdziestolatek” – miał 89 lat.

15.06 – Jan Englert, Marian Dziędziel, Wiesław Komasa, Ryszard Peryt i PKN Orlen znaleźli się wśród laureatów Dorocznych Nagród Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Nagrody przyznano twórcom, animatorom i mecenasom, których działalność w sposób szczególny przyczyniła się do rozwoju, upowszechniania i ochrony kultury.

17.06 – Zmarła Joanna Kulmowa, poetka, autorka utworów scenicznych oraz książek dla dzieci i młodzieży – miała 90 lat.

22.06 – Zmarł Marek Andrzej Karewicz, artysta-fotografik, autor zdjęć muzyków jazzowych i rockowych, dziennikarz muzyczny, animator jazzu – miał 80 lat.

28.06 – Docelowa siedziba Teatru Żydowskiego będzie mieściła się w kamienicy przy ul. Próżnej 14 – zapowiedziała prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz. wynajmował siedzibę od Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce w budynku przy pl. Grzybowskim 12/16, które w październiku 2015 r. sprzedało budynek firmie Ghelamco. Teatr Żydowski im. Estery Rachel i Idy Kamińskich powstał w 1949 r. w wyniku połączenia Dolnośląskiego teatru Żydowskiego we Wrocławiu i Teatru Żydowskiego w Łodzi. Działał w obu tych miastach i występował gościnnie w całej Polsce od 1955 r., kiedy to z inicjatywy Idy Kamińskiej przeniósł się do Warszawy. Jest jedynym w Polsce i jednym z dwóch w Europie teatrów wystawiających spektakle w jidysz.

LIPIEC

27.07 – Wicepremier, minister kultury Piotr Gliński oraz wicepremier Beata Szydło zainaugurowali nowy program Narodowego Centrum Kultury “Kultura-Interwencje 2018. EtnoPolska”, opracowany na bazie programu Kultura-Interwencje. Celem programu jest tworzenie warunków dla wzmacniania lokalnej tożsamości kulturowej i uczestnictwa w kulturze; wspieranie kultury ludowej, kultury tradycyjnej.

28.07 – zmarła Olga Sipowicz-“Kora”, wokalistka, autorka tekstów piosenek, liderka zespołu Maanam – miała 67 lat.

29.07 – zmarł Tomasz Stańko, trębacz, kompozytor i aranżer jazzowy, jeden z najważniejszych muzyków na polskiej i europejskiej scenie jazzowej – miał 76 lat.

SIERPIEŃ

3.08 – zmarł Piotr Szulkin, reżyser filmowy (m.in. “Golem” “Wojna światów – następne stulecie”), scenarzysta, plastyk autor książek – miał 68 lat.

3.08 – zmarł gen. Zbigniew Ścibor-Rylski, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego i prezes Zarządu Głównego Związku Powstańców Warszawskich. Przez dziesięć lat był członkiem Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari – miał 101 lat.

11.08 – zmarł Kazimierz Karabasz, reżyser filmów dokumentalnych, współtwórca “polskiej szkoły dokumentu” profesor PWSTTviF w Łodzi – miał 88 lat.

14.08 – zmarł Brunon Zwarra, więzień obozów koncentracyjnych Stutthof i Sachsenhausen, autor książek historycznych o Gdańsku, m.in. autobiograficznej “Wspomnienia gdańskiego bówki” – miał 98 lat

18.08 – zmarł Mariusz Hermansdorfer, historyk sztuki i krytyk, wieloletni dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu – miał 78 lat.

WRZESIEŃ

3.09 – zmarł Tadeusz Drewnowski, filolog polski, dziennikarz, literaturoznawca i krytyk literacki, profesor nauk humanistycznych, nauczyciel akademicki Uniwersytetu Warszawskiego, edytor twórczości Tadeusza Borowskiego i Dzienników Marii Dąbrowskiej – miał 92 lata.

14.09 – Zrabowany w czasie II wojny światowej z Muzeum Narodowego w Warszawie “Portret damy” z 1628 r. pędzla Melchiora Geldorpa, wrócił do macierzystych zbiorów. Obraz udało się odzyskać dzięki współpracy MKiDN z amerykańską służbą śledczą DHS/ICE Homeland Security Investigations.

17-22.09 – W Gdyni odbył się 43 Festiwal Polskich Filmów Fabularnych. Główną nagrodę, Złote Lwy, jury pod przewodnictwem Waldemara Krzystka przyznało filmowi “Zimna wojna” w reżyserii Pawła Pawlikowskiego.

PAŹDZIERNIK

28.10 – zmarł Edward Dwurnik, malarz, grafik, rysownik; laureat m.in. Nagrody Kulturalnej “Solidarności” (1983) i Olimpiady Sztuki w Seulu (1988) – miał 75 lat

30.10 – Otwarto wystawę “Niepodległość” w Muzeum Narodowym w Krakowie.

LISTOPAD

19.11 – zmarł operator filmowy i muzyk jazzowy Witold Sobociński – miał 89 lat.

23.11 – Prof. Jerzy Miziołek otrzymał powołanie na stanowisko dyrektora Muzeum Narodowego w Warszawie na kadencję 2018-22.

29.11 – Szopkarstwo krakowskie wpisano na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości. Decyzja o wpisie zapadła podczas 13. sesji Międzyrządowego Komitetu ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO, w Port Louis na Mauritiusie.

GRUDZIEŃ

15.12 – Europejską Nagrodę Filmową w kategorii najlepszy reżyser otrzymał Paweł Pawlikowski za “Zimną wojnę”. Gala wręczenia nagród Europejskiej Akademii Filmowej, “europejskich Oscarów”, odbyła się w Sewilli.

18.12 – zmarł scenarzysta, reżyser filmowy i teatralny, polityk Kazimierz Kutz – miał 89 lat.

18.12 – dramaturg i scenarzysta Wojciech Tomczyk odebrał Nagrodę Literacką Biblioteki Narodowej “Skrzydła Dedala” za sztuki teatralne zebrane w tomie “Dramaty”; nagrodzono go za “odwagę zmierzenia się z dramatycznymi tematami historii współczesnej”.

24.12 – zmarł Ryszard Marek Groński, poeta, satyryk pisarz – miał 79 lat.