Proaborcyjne prawniczki niezadowolone z wytycznych Bodnara dla prokuratury

Wytyczne dotyczące spraw aborcyjnych nie zmieniają ani procedur, ani surowej interpretacji prawa antyaborcyjnego – oceniły Prawniczki Pro Abo i aktywistki z Aborcyjnego Dream Team’u, odnosząc się do wytycznych dla prokuratorów ws. odmowy przerwania ciąży i aborcji farmakologicznej.

Prokurator generalny i minister sprawiedliwości Adam Bodnar przygotował wytyczne dla prokuratorów na polecenie premiera Donalda Tuska. Mają one związek z przegranym głosowaniem nad dekryminalizacją aborcji. 12 lipca Sejm odrzucił projekt nowelizacji kodeksu karnego, który zakładał dekryminalizację pomocy w aborcji oraz w przerywaniu ciąży za zgodą ciężarnej do 12. tygodnia trwania ciąży. Podczas głosowania zabrakło jedności w koalicji 15 października – przeciwko ustawie zagłosowało m.in. część posłów PSL.

“Od czasu tego nieszczęsnego głosowania szukamy pewnych praktycznych sposobów, które nie wymagają zmian ustawowych, żeby okoliczności tego codziennego życia jakoś złagodzić, jeśli chodzi o kobiety, które decydują się na przerwanie ciąży” – powiedział pod koniec lipca premier, zapowiadając wytyczne.

Zdaniem Prawniczek Pro Abo i Aborcyjnego Dream Teamu sygnowany przez Adama Bodnara dokument to jednak “niedźwiedzia przysługa”.

“Wytyczne nie zmieniają ani procedur, ani surowej interpretacji prawa antyaborcyjnego. Choć mogły, w żaden sposób nie łagodzą tej interpretacji i stanowią jedynie potwierdzenie dotychczasowej linii orzeczniczej. Jest to więc jedynie ujednolicenie już i tak zbyt inwazyjnej dla osób w ciąży procedury, a nie ukształtowanie jej zasad na nowo” – napisano w ich wspólnym oświadczeniu przekazanym PAP.

Prawniczki zwróciły w nim uwagę, że w wytycznych wprowadzono dodatkowe wymogi, których do tej pory prokuratorzy nie musieli spełniać.

“Do tej pory nie wszyscy prokuratorzy szczegółowo ustalali przebieg ciąży i samej aborcji. Osoba, która przerwała ciążę, mogła o tym opowiedzieć sama w swoich zeznaniach. Teraz jednak, zgodnie z wytycznymi, prokurator powinien szczegółowo ustalić przebieg ciąży i poronienia, zajrzeć do dokumentacji medycznej, sprawdzić, czy test ciążowy został wykonany, czy nie. Będzie też sprawdzał, jak doszło do poronienia, jakich tabletek użyto, jak przebiegała sama aborcja” – wyjaśniły.

Wytyczne dopuszczają też zatrzymanie telefonu, komputera, czy przeszukanie domu osoby, która przerwała ciążę. Prokurator generalny zastrzegł przy tym, że musi to znajdować oparcie w zgromadzonym materiale sprawy i odbywać się w granicach “niezbędnych do osiągnięcia celu tych czynności”.

Aktywistki zwróciły uwagę, że tym samym wytyczne umożliwiają, by nadal możliwe było “przeszukanie szamba w poszukiwaniu śladów aborcji”. To nawiązanie do nagłośnionej w ub. roku przez “Wysokie Obcasy” sprawy kobiety, która poroniła, a prokuratura w poszukiwaniu dowodów na to, że była to aborcja, kazała wypompowywać szambo na jej posesji.

W ocenie aktywistek w wytycznych nie zajęto się w należyty sposób kwestią odmowy wykonania legalnej aborcji w szpitalu.

“W tym zakresie jedynie potwierdzono, że stworzenie przez taką odmowę zagrożenia zdrowia i życia pacjentki może być przedmiotem postępowania karnego. To też nie jest żadne odkrycie, ale być może trzeba to było wpisać do wytycznych, by rzeczywiście takie postępowania się toczyły” – zaznaczono w komentarzu. Jego autorki zwróciły uwagę, że jedynym dodatkiem w wytycznych do obecnego stanu rzeczy w odniesieniu do lekarzy jest wskazanie, że przy odmowie aborcji należy rozważyć zawiadomienie Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej, NFZ i Rzecznika Praw Pacjenta. Czy będzie to jakiś bat, którego lekarze się przestraszą i który spowoduje, że aborcje będą wykonywane? Wątpimy” – oceniły aktywistki.

Adw. Sabrina Mana-Walasek, współautorka komentarza, stała doradczyni sejmowej komisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących prawa do przerywania ciąży powiedziała PAP, że wytyczne dla prokuratury nie realizują tego, co według zapowiedzi premiera Donalda Tuska miały one zmienić.

“Nie łagodzą one zasad postępowania organów ścigania w sprawach dotyczących pomocy w aborcji, ponieważ opierają się na tych bardziej rygorystycznych – a nie mniej – wykładniach art. 152 kodeksu karnego (Kto za zgodą kobiety przerywa jej ciążę z naruszeniem przepisów ustawy, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3 – PAP). Ta surowa interpretacja prawa antyaborcyjnego jest w Polsce dominująca i prokurator generalny poszedł dalej tym tropem” – wyjaśniła prawniczka.

W jej ocenie wytyczne ujednolicają zasady działania prokuratorów w sprawach dotyczących aborcji, nie kształtują zasad na nowo. “Jest jednak szansa, że zawarte tam zalecenia dotyczące sposobu traktowania kobiet, z którymi postępowanie ma związek, mogą przyczynić się do tego, że będą one traktowane bardziej podmiotowo i z większą empatią, bez narażania je na ryzyko wtórnej wiktymizacji” – uważa adwokatka.