Pałac Saski zostanie odbudowany? O konkretach dyskutowali marszałek Senatu i prezydent Warszawy

Ustaliliśmy wspólnie, że ws. Pałacu Saskiego w przyszłym tygodniu spotkają się eksperci; przedstawiliśmy swoje koncepcje i wątpliwości dotyczące pomysłu odbudowy pałacu – poinformowali po środowym spotkaniu marszałek Senatu Stanisław Karczewski i prezydent stolicy Rafał Trzaskowski.

Spotkanie poświęcone pomysłowi odbudowy Pałacu Saskiego trwało ponad godzinę; uczestniczyli w nim – oprócz Karczewskiego i Trzaskowskiego – wiceprezydent Warszawy Michał Olszewski, wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego, generalny konserwator zabytków Magdalena Gawin oraz wojewódzki konserwator zabytków Jakub Lewicki.

Po spotkaniu w Senacie Karczewski i Trzaskowski wydali krótkie oświadczenie. Karczewski podkreślił, że po raz pierwszy spotkał się z Trzaskowskim, a ich rozmowa przebiegała w bardzo dobrej atmosferze. “Przedstawiliśmy swoje koncepcje, wątpliwości, pomysły na temat możliwości rekonstrukcji, odbudowy Pałacu Saskiego” – powiedział marszałek Senatu. Poinformował, że za tydzień w Senacie odbędzie się spotkanie ekspertów poświęcone sprawie.

Prezydent Warszawy potwierdził, że rozmowy toczyły się w bardzo dobrej atmosferze. Podkreślił, że ws. ewentualnej odbudowy Pałacu Saskiego jest mnóstwo pytań.

“Trzeba usiąść i na ten temat porozmawiać, dlatego zgodziliśmy się na spotkanie ekspertów. Najważniejsze jest oczywiście to, czy odbudowywać Pałac, jakie miałby pełnić funkcje. Zgodziliśmy się, że na pewno, gdyby miało do tego dojść, musiałyby to być funkcje otwarte, które będą służyły wszystkim warszawiakom, ale również wszystkim Polkom i Polakom. W związku z tym postanowiliśmy rozmawiać na ten temat, powierzyć sprawę ekspertom” – powiedział Trzaskowski.

Jak zaznaczył, zależało mu na spotkaniu z Karczewskim. “Na pewno jeśli odbędzie się debata na temat ewentualnego odbudowania Pałacu Saskiego, to ona powinna się odbyć w sposób całkowicie transparentny i przejrzysty, tak, żebyśmy mogli porozmawiać przede wszystkim o potrzebach miasta, żebyśmy mogli porozmawiać, jaką funkcję to miejsce w przyszłości mogłoby spełniać. Sprawa nie jest prosta, diabeł tkwi w szczegółach i dlatego chcemy, żeby o tym przede wszystkim rozmawiali eksperci, a później będziemy wspólnie podejmować decyzje” – podkreślił prezydent stolicy.

Magdalena Gawin powiedziała dziennikarzom, że traktuje środowe spotkanie jako rozpoczęcie dalszych rozmów i negocjacji. Jak oceniła, to, że obie strony spotkania mówiły o dobrej atmosferze rozmów, dobrze rokuje na przyszłość.

“Rozmawialiśmy o funkcjach Pałacu. Zgodziliśmy się, że oprócz Senatu musi to być miejsce otwarte dla warszawiaków. Tutaj była całkowita zgoda. Rozmawialiśmy także o doktrynie konserwatorskiej, która mówi, że obiekty, które zostały zniszczone na skutek działań zbrojnych, mogą zostać odbudowane” – powiedziała wiceminister. Zaznaczyła, że odbudowa zniszczeń w Warszawie była “bardzo rozciągnięta w czasie”.

Według Gawin ze źródeł archiwalnych wynika, że architekt prof. Jan Zachwatowicz chciał po wojnie odbudowy pałacu, ale nie uzyskał na to zgody władz. “Wydaje mi się, że to zostało zrozumiane” – wskazała wiceminister. Według niej nie jest tak, że plany zakładały, iż Grób Nieznanego Żołnierza “jest celowo zachowaną ruiną, by podkreślić rozmiar zniszczeń miasta”. Jak zaznaczyła dokumenty wskazują na to, że Pałac nie został dotąd odbudowany ze względów politycznych.

Gawin dodała, że dysponuje pełną dokumentacją Pałacu, co ułatwia planowanie rekonstrukcji “zgodnie ze sztuką”. Jej zdaniem błędem było przeprowadzanie w przypadku innych obiektów w latach ’90 rekonstrukcji mimo braku takich dokumentów i planów. “Tak rekonstrukcji nie wolno robić. Tutaj, jeśli ta rekonstrukcja zostanie pieczołowicie wykonana według planów, to mogę powiedzieć, że to będzie duma Warszawy” – powiedziała.

Wiceminister zaznaczyła, że jak dotąd rozmowy nie dotyczyły ani przewidywanych kosztów, ani czasu odbudowy. Jak oceniła, w tym momencie trudno byłoby je oszacować. Przekonywała, że obecnie najważniejsze jest “uruchomienie całego procesu”.

Lewicki powiedział, że on sam jest gorąco popiera odbudowę pałacu Saskiego, która – jak ocenił – powinna się stać przedmiotem konsensusu społecznego.

11 listopada 2018 r. podczas obchodów setnej rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę, prezydent Andrzej Duda podpisał deklarację o restytucji Pałacu Saskiego.

Marszałek Senatu informował pod koniec stycznia, że w końcowej fazie są prace nad tzw. specustawą, która dokładnie określi warunki i harmonogram odbudowy Pałacu Saskiego w Warszawie. W Pałacu miałaby się mieścić m.in. nowa siedziba Senatu. Pod koniec grudnia Karczewski mówił, że źródłem finansowania będzie budżet państwa i że rozmawiał już o tym z premierem Mateuszem Morawieckim oraz z minister finansów Teresą Czerwińską.