Na berlińskim Placu Askańskim miał stanąć pomnik pomordowanych podczas II Wojny Światowej Polaków. Zamiast niego stanie tam muzeum uchodźców.
Na Placu Askańskim stoją ruiny dworca Anhalter Bahnhof, jednego z najważniejszych dworców dalekobieżnych w Cesarstwie Niemieckim i Republice Weimarskiej. Z tego właśnie dworca Niemcy wysyłali transporty Żydów do obozu koncentracyjnego w Terezinie.
W 2017 roku grupa polityków, działaczy społecznych i naukowców wystosowała do Bundestagu i do niemieckiego społeczeństwa apel o budowę na tym placu pomnika pomordowanych podczas wojny i niemieckiej okupacji Polaków. Inicjatorem tej akcji był emerytowany szef Federalnego Urzędu Budownictwa i Zagospodarowania Przestrzennego Florian Mausbach. Jego propozycja wywołała w Niemczech liczne dyskusje. Przeciwnicy tego pomysłu twierdzili, że zamiast pomnika pomordowanych Polaków powinno się postawić tam pomnik wszystkich ofiar na wschodzie albo muzeum polsko-niemieckiej historii.
W 2018 roku podczas konsultacji międzyrządowych minister spraw zagranicznych Jacek Czaputowicz i jego niemiecki odpowiednik Heiko Maas opowiedzieli się za „odpowiednimi projektami” mającymi służyć pamięci polskich ofiar Niemców. W połowie zeszłego roku rząd Niemiec potwierdził swoje poparcie dla budowy tego pomnika.
Jak donosi portal DW.com na Placu Askańskim stanie jednak Muzeum Uchodźctwa. Będzie upamiętniało losy emigrantów, którzy uciekali z III Rzeszy po dojściu do władzy narodowych socjalistów. Wielu z nich rozpoczęło swoją podróż właśnie na tym dworcu. Muzeum buduje fundacja Exil Muzeum a całą inicjatywę objął patronatem były prezydent Joachim Gauck. Ma powstać do 2025 roku.
Na razie nie wiadomo jak budowa tego muzeum wpłynie na plany budowy pomnika, ale dziennikarz Cezary Gmyz nie ma złudzeń. „No to możemy się pożegnać z pomnikiem Polaków w tym miejscu” – napisał na Twitterze – „Ciężko to traktować inaczej jak policzek”.
No to możemy się pożegnać z pomnikiem Polaków w tym miejscu. Ciężko traktować to inaczej jak policzek https://t.co/MwVSdKO5q4
— Cezary „Trotyl” Gmyz (@cezarygmyz) August 16, 2020