Ministerstwo Sprawiedliwości Węgier: opinia rzecznika generalnego TSUE przykładem podwójnych standardów

Jako przykład stosowania wobec Węgier podwójnych standardów określił węgierski resort sprawiedliwości opinię rzecznika generalnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, że węgierskie przepisy dotyczące szkół wyższych są niezgodne z prawem UE.

Wydana w czwartek opinia Juliane Kokott jest “kolejnym przykładek stosowania wobec Węgier podwójnych standardów, bowiem także w innych państwach unijnych ustawa podobna do węgierskiej reguluje działanie zagranicznych placówek edukacyjnych” – napisało Ministerstwo Sprawiedliwości w komunikacie.

Resort podkreślił, że stanowisko rządu węgierskiego jest jasne: regulowanie treści i struktury organizacyjnej szkolnictwa wyższego należy do wyłącznych kompetencji państw członkowskich i odpowiadają za nie wyłącznie państwa członkowskie.

“Na Węgrzech można swobodnie zakładać instytucje edukacji wyższej wydające węgierskie dyplomy. Dyplom innego kraju może natomiast wydawać na Węgrzech uniwersytet, który także w kraju pochodzenia prowadzi rzeczywistą i certyfikowaną działalność edukacyjną” – napisało ministerstwo, dodając, że nie jest to wymóg nierealny, bo inne uniwersytety bez problemów go spełniły.

W 2017 roku zmieniono węgierską ustawę o szkolnictwie wyższym. W efekcie nowelizacji szkoły wyższe z państw spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego mogą prowadzić działalność na Węgrzech tylko w razie zawarcia umowy międzynarodowej między Węgrami a ich państwem pochodzenia. Poza tym wszystkie zagraniczne szkoły wyższe, które zamierzają oferować kształcenie wyższe na Węgrzech, muszą prowadzić takie kształcenie także w państwie pochodzenia.

Uniwersytet Środkowoeuropejski (CEU), założony według prawa stanu Nowy Jork w USA i sponsorowany przez amerykańskiego biznesmena węgierskiego pochodzenia George’a Sorosa, był jedyną na Węgrzech już działającą szkołą wyższą, która nie spełniała nowych wymagań. Zdaniem krytyków ustawa była skierowana głównie przeciwko tej uczelni.

W 2018 roku Komisja Europejska wniosła przeciwko Węgrom skargę o naruszenie unijnego prawa w związku ze zmianami wprowadzonymi do ustawy o szkolnictwie wyższym. Kokott uznała, że skarga KE jest uzasadniona, a wprowadzone w 2017 roku na Węgrzech wymogi dotyczące zawarcia umowy międzynarodowej z państwem pochodzenia i prowadzenia w nim faktycznej działalności dydaktycznej są niezgodne z prawem UE i zasadami Światowej Organizacji Handlu (WTO).

Kokott stanęła na stanowisku, że wymóg zawarcia umowy międzynarodowej z państwem pochodzenia stanowi naruszenie zasady traktowania narodowego (czyli zasady równego traktowania zagranicznych i krajowych usługodawców) wynikającej z układu GATS (General Agreement on Trade in Services – Układ Ogólny w sprawie Handlu Usługami). Ponadto wymóg ten narusza według niej Kartę praw podstawowych UE, w nieproporcjonalny sposób ogranicza bowiem wolność tworzenia i prowadzenia placówek edukacyjnych oraz wolność nauki.

Ministerstwo Sprawiedliwości Węgier zaznaczyło w piątek, że rząd podważa twierdzenia zawarte w skardze KE i nadal nie zgadza się z opinią, że węgierskie przepisy naruszają unijne przepisy. Resort wyraził też przekonanie, że opinia rzecznika generalnego TSUE odzwierciedla argumentację organizacji pozarządowych finansowanych przez Sorosa.

W czwartek po południu opinię rzeczniczki generalnej TSUE z zadowoleniem przyjął CEU.  Opinia rzecznika generalnego TSUE jest wstępem do wyroku w tej sprawie. Trybunał może się zgodzić z opinią i zwykle tak się dzieje, może jednak również wydać zupełnie inny wyrok.