Księża walczący o niepodległość Polski tematem nowojorskiego “Przystanku Historia”

“Księża Niezłomni 1918-1989” to temat VI edycji zainaugurowanego w czwartek w Clark w stanie New Jersey polonijnego “Przystanku Historia”, poświęconego wkładowi kapłanów w zmagania o niepodległość Polski. Prelekcjom towarzyszą warsztaty dla szkół.

“Kościół był ostoją polskości, języka polskiego, patriotyzmu i na tym wychowały się kolejne pokolenia, które dążyły do niepodległości. Przyczyniło się do tego wielu duchownych” – powiedział dr Łukasz Lubicz-Łapiński z Instytutu Pamięci Narodowej.

Pośród szczególnie zasłużonych w walce o niepodległość wymienił zarówno hierarchów Kościoła, w tym arcybiskupa Augusta Hlonda, prymasa Stefana Wyszyńskiego oraz papieża Jana Pawła II, jak też innych księży, m.in. Ignacego Skorupkę oraz Jerzego Popiełuszkę.

“Katolicy i religijność są częścią naszego narodu. Trudno mówić o Polakach w oderwaniu od katolicyzmu. Na ziemiach polskich nie trzeba być osobą wierzącą, żeby szanować religię i docenić rolę polskiego Kościoła w odzyskaniu niepodległości czy uzyskaniu tożsamości narodowej w XIX i XX wieku” – wskazał prelegent IPN.

W odniesieniu do Prymasa Tysiąclecia mówił, że potrafił on po wojnie, w najmroczniejszym okresie ratować Kościół, który mógł całkowicie zniknąć, jak się to stało w ZSRR, gdzie polskie kościoły były zamykane, a władza świecka podporządkowała sobie władzę duchową.

Lubicz-Łapiński przypomniał, że prymas nie uniknął aresztowania i wielu represji. Wychował też kardynała Wojtyłę, późniejszego papieża Jana Pawła II.

Księdza Skorupkę nazwał postacią symboliczną, prowadzącą Polaków przeciw bolszewikom w momencie krytycznym, w 1920 roku. Jego zasługi ocenił jako tym bardziej istotne, że wszelkie starania podejmowane w latach 1918-1920 mógł zniweczyć rezultat bitwy pod Warszawą. Ksiądz Skorupka podniósł morale walczących, kiedy z krzyżem szarżował razem z polską armią – dodał. Kapłan zginął rażony kulą.

Do księży wspierających wysiłki niepodległościowe Polaków w czasach od powstań listopadowego i styczniowego aż po współczesne zaliczył także m.in. Jerzego Popiełuszkę.

“Angażował się nie tylko kazaniami, mszami za ojczyznę, ale pomocą charytatywną i organizowaniem darów z Zachodu dla osób internowanych, aresztowanych i pokrzywdzonych, które straciły pracę. Zginął zamordowany przez oficerów SB. Jest to postać bardzo pozytywna, a jednocześnie tragiczna” – mówił przedstawiciel IPN.

Lubicz-Łapiński podnosił też rolę Kościoła polskiego na ziemi amerykańskiej. “Wokół parafii polskich skupiało się życie polonijne, w tym kulturalne. Polski Kościół i parafie rzymsko-katolickie bardzo często były ostoją języka. Różne organizacje społeczne, charytatywne i szkoły przy parafiach od ponad 100 lat animują polską kulturę i język, czego mieliśmy okazję doświadczyć także podczas naszej wizyty”.

W trakcie najnowszej edycji “Przystanku Historia” polonijna młodzież zaznajomi się z zagadnieniami związanymi z najnowszą historią Polski. Obejmują one walkę o kształt granic II Rzeczpospolitej oraz jej osiągnięcia. Pośród zaprezentowanych nauczycielom i uczniom materiałów edukacyjnych, przygotowanych przez IPN, są gry edukacyjne mające uatrakcyjnić lekcje historii i ułatwić zapamiętanie znaczących faktów.

“Układamy z uczniami puzzle poświęcone granicom II Rzeczpospolitej. Mają oni za zadanie ułożyć mapę, następnie odnaleźć na niej miejscowości związane z walką o odzyskanie niepodległości i o kształt granic, np. Lwów, Wilno, Kostiuchnówkę, oraz miejsca wiążące się z powstaniem wielkopolskim. Chcemy pokazać dzieciom, że historii można się uczyć w fajny sposób, że historia Polski nie była i nie jest łatwa” – wyjaśniła Magdalena Dzienis-Todorczuk z białostockiego oddziału IPN.

Inna przedstawicielka IPN Urszula Gierasimiuk zwróciła uwagę na wkład Polonii amerykańskiej w odzyskanie niepodległości Polski.

“To dzięki Polonii zebraliśmy dużo pieniędzy na Armię Polską. Ignacy Paderewski koncertował w tym celu w Nowym Jorku i Chicago. Żona pianisty dostarczała szyte ręcznie laleczki licytowane na aukcjach. Środki uzyskane z tego szły na pomoc polskim dzieciom. W Ameryce Polacy byli też werbowani do Armii Błękitnej” – przypomniała.

Na spotkanie przybył ksiądz Józef Kubiak z New Jersey, który w latach 1968-1970 był w specjalnej jednostce dla kleryków, w tej samej, w której służył wcześniej ks. Popiełuszko. Mówił, że dowódcy próbowali ich złamać i starali się odstręczyć ich od stanu kapłańskiego.

Szef Stowarzyszenia Pamięć, Grzegorz Tymiński, organizator “Przystanków Historia” w Nowym Jorku i New Jersey, ocenił, że zainteresowanie wydarzeniem jest coraz większe. Pada wiele pytań do prelegentów, szczególne zainteresowanie wywołuje lustracja Polonii w USA, a także sposoby na dotarcie do akt i odnalezienie członków rodzin – powiedział.

Warsztaty planowane są w sobotę w polonijnej szkole w Manville w stanie New Jersey. W niedzielę ks. prałat Tomasz Grysa z Nuncjatury Apostolskiej przy ONZ będzie celebrował w kościele św. Stanisława Biskupa i Męczennika na Manhattanie uroczystą mszę św. w intencji Ojczyzny. Przewidziano tam też otwarte spotkanie z Polonią.