Kijowski w końcu pójdzie do pracy? Będzie nowe prawo alimentacyjne

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy skuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych, przedłożony przez ministra rodziny, pracy i polityki społecznej. Wśród zmian jest zapis o tym, że dłużnicy alimentacyjni będą jako pierwsi wysyłani na roboty publiczne. Oznacza to, że jednym z warunków przy takim zatrudnieniu będzie posiadanie zadłużenia z tytułu alimentów i zagwarantowanie prawa do zatrudnienia takim osobom. Przy podziale środków finansowych z Funduszu Pracy na finansowanie działań aktywizacyjnych bezrobotnych, będzie brana pod uwagę aktywizacja dłużników alimentacyjnych.

Projekt przewiduje wprowadzenie nowych rozwiązań służących poprawie ściągalności alimentów. Stanowi realizację tzw. „pakietu alimentacyjnego” zawartego w „Przeglądzie systemów wsparcia rodzin”, przyjętym przez rząd w 2017 r.

Ściągalność alimentów systematycznie wzrasta, czego przykładem jest poprawa egzekucji należności na rzecz budżetu państwa z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego – wzrosła ona z niecałych 13 proc. w 2015 r. do 24,9 proc. w  2017 r. (dzięki m.in. nowelizacji Kodeksu karnego z 2017 r.). Konieczne jest jednak wprowadzenie kolejnych zmian, bo kwota niewyegzekwowanych zobowiązań dłużników alimentacyjnych – tylko biorąc pod uwagę zobowiązania wobec Skarbu Państwa powstałe z tytułu świadczeń wypłaconych z budżetu państwa w zastępstwie niepłaconych alimentów – nadal znacznie przekracza 10 mld zł.

W projekcie ustawy zaproponowano rozwiązania służące sprawniejszemu uzyskaniu przez komorników sądowych informacji o dochodach uzyskiwanych przez dłużników alimentacyjnych w oparciu o dane Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Proponuje się, aby komornicy sądowi uzyskiwali te informacje z ZUS nieodpłatnie, w drodze elektronicznej, wraz z ich comiesięczną aktualizacją w przypadku zmian. Elektroniczna wymiana informacji wraz z ich stałą aktualizacją, pozwoli na natychmiastowe podjęcie przez komornika działań wobec dłużnika alimentacyjnego, w przypadku każdorazowego podjęcia przez niego legalnej pracy zarobkowej.

Ponadto, zaproponowano zmianę przepisów Kodeksu postępowania cywilnego dotyczących zwiększenia sankcji wobec pracodawcy, który nie dopełnił obowiązków związanych z zajęciem wynagrodzenia dłużnika przez komornika sądowego (np. nie udzielił komornikowi odpowiedzi na temat dłużnika alimentacyjnego, nie przekazał zajętego wynagrodzenia bezpośrednio komornikowi, dokonał potrącenia zajętego wynagrodzenia w zbyt niskiej wysokości, nie zawarł odpowiedniej informacji o zajęciu wynagrodzenia w wystawionym świadectwie pracy).

Projekt przewiduje również wprowadzenie odpowiedzialności materialnej – w postaci grzywny – pracodawców zatrudniających „na czarno” pracowników będących dłużnikami alimentacyjnymi. Należy podkreślić, że ww. kara grzywny będzie dotyczyła tylko nieuczciwych pracodawców, zatrudniających dłużników alimentacyjnych „na czarno” lub wypłacających wynagrodzenia tymże dłużnikom „pod stołem”. Rozwiązanie to wejdzie w życie wraz z uruchomieniem Krajowego Rejestru Zadłużonych.

Zgodnie z projektem, umożliwiono organom egzekucyjnym także prowadzenie egzekucji z  otrzymywanych przez dłużników alimentacyjnych diet z tytułu podróży służbowych –  do 50 proc. tych diet.

Dodatkowo, projekt zakłada podniesienie, od 1 października 2019 r., kryterium dochodowego uprawniającego do świadczeń z funduszu alimentacyjnego z 725 zł do 800 zł. Dzieki tej zmianie prawo do świadczenia uzyska dodatkowo ok. 60 tys. dzieci.

Nowe rozwiązania wejdą w życie 1 stycznia 2019 r., z wyjątkiem niektórych przepisów, które zaczną obowiązywać w innych terminach