Co z akcyzą na „podgrzewacze tytoniu”?

Podatek akcyzowy, którym 11 lutego zajmie się sejmowa Komisja Finansów Publicznych budzi niemałe kontrowersje. W mediach przewija się szereg argumentów dotyczących w szczególności zmian w przepisach dotyczących innowacyjnych wyrobów tytoniowych. Nieco odmienne zdania w kwestii podatku od „podgrzewaczy tytoniu” widać nawet w partii rządzącej.

– Wyższa akcyza na innowacyjne produkty tytoniowe niekoniecznie musi oznaczać wyższą cenę dla kupujących, może po prostu skutkować niższym zyskiem producentów, o ile zdecydują się ciąć swoje marże – pisze na łamach portalu wgospodarce.pl Piotr Filipczyk.

Zdania w tej kwestii są podzielone. Eksperci i dziennikarze wskazują z jednej strony na znaczne różnice między podatkiem nałożonym na tradycyjne i nowatorskie wyroby tytoniowe, co przyczynia się do poważnych nierówności rynkowych. Z drugiej strony, opinia publiczna mówi o konieczności utrzymania opodatkowania proporcjonalnego do ilości tytoniu zawartego w danym produkcie.

– Polska jest drugim największym producentem wyrobów tytoniowych w Unii Europejskiej. Największe firmy budują u nas fabryki i inwestują swoje pieniądze. Natomiast akcyza jest drugim, najważniejszym podatkiem dla skarbu państwa, po podatku od towarów i usług. Każdego roku branża tytoniowa dostarcza do budżetu ok. 29 mld z. W ubiegłym roku sama akcyza z wyrobów tytoniowych wyniosła rekordowe 20 mld zł – mówi w mediach dr Jacek Matarewicz z Kancelarii Ożóg Tomczykowski, ekspert Business Centre Club ds. podatku VAT, akcyzy i prawa karnoskarbowego.

Na zbyt niską akcyzę nakładaną na innowacyjne produkty tytoniowe wskazywało między innymi Ministerstwo Sprawiedliwości. Zdaniem przedstawicieli ministerstwa, w cenie 20 sztuk „papierosów do podgrzewania” jest zaledwie 1,8 zł akcyzy, podczas gdy w paczce 20 papierosów tradycyjnych akcyza stanowi ponad 9 zł. Resort Zbigniewa Ziobry proponuje autopoprawkę do ustawy akcyzowej, która miałaby zmienić mechanizm wyliczania daniny dla tej rosnącej części rynku. I wskazuje, że w grę wchodzą miliardy złotych, które mogą zasilić budżet państwa.

– W autopoprawce proponuje się doprecyzowanie przepisów w zakresie ustalania stawek na wyroby nowatorskie w całości realizując cel projektu ustawy, jakim jest wyeliminowanie nieprawidłowości w obszarze opodatkowania akcyzą – pisał w grudniu 2020 roku wiceminister sprawiedliwości Marcin Romanowski w piśmie do ministra finansów Tadeusza Kościńskiego.

Resort sprawiedliwości w krótkiej autopoprawce proponuje zmianę stawki i całego mechanizmu wyliczania. Akcyza miałaby wynosić 239,3 zł za każde 1000 sztuk sprzedanych wyrobów nowatorskich. Dziś sposób kalkulacji wygląda zupełnie inaczej. System obliczania stawki akcyzowej jest dość skomplikowany i uzależniony od dwóch czynników: wlicza się do niej 155,79 zł za każdy kilogram wyrobu oraz 32,05 proc. średniej ceny sprzedaży tytoniu do palenia w Polsce. To około 160 zł w 2021 roku. Łącznie – to ponad 316 zł.

– Podatek akcyzowy od wyrobów nowatorskich jest pobierany metodami wadliwie wymyślonymi. Obowiązuje na nie stawka stanowiąca 1/5 akcyzy od papierosów, co nie ma żadnego uzasadnienia. Ponadto, sama konstrukcja podatku akcyzowego od wyrobów nowatorskich jest nieprzemyślana i obecnie nieadekwatna do realiów rynkowych – powinna przede wszystkim zostać uproszczona. Należałoby także odejść od powiązania jej z tytoniem do palenia, aby ograniczyć możliwość wpływania na wysokość akcyzy dla wyrobów nowatorskich – podkreśla na łamach mediów prof. Witold Modzelewski Prezes Instytutu Studiów Podatkowych .

Media zwracają także uwagę na społeczne skutki korzystania z wyrobów nikotynowych i łatwiejszy dostęp do tytoniu, właśnie dzięki nowatorskim „podgrzewaczom”, które korzystają z niższych (od klasycznych papierosów) stawek akcyzy.

W mediach od lat toczy się debata nad zwiększeniem akcyzy na wyroby nowatorskie, bez generalnych podwyżek na wszystkie kategorie. Eksperci wskazują, że skokowa podwyżka jest konieczna ze względu na istniejące dysproporcje i dynamiczny wzrost rynku wyrobów nowatorskich – do końca 2021 roku może to być nawet 10% rynku wyrobów tytoniowych.